Cà Phê Đặc Sản – Specialty Coffee
Khái Niệm Cà Phê Đặc Sản Và Làn Sóng Cà Phê Thứ Ba
Cà phê đặc sản – Specialty Coffee – là một thứ rất cụ thể có mặt trên thị trường nước Mỹ từ giữa năm 70s, rất lâu trước khi Làn Sóng Thứ Ba bắt đầu. Giải thích một cách đơn thuần nhất thì Specialty Coffee có nghĩa là cà phê đạt được số điểm cupping từ 80 trở lên.
Loại cà phê có thể đạt được điểm số cao đến như vật được trồng ở độ cao rất cụ thể và có thổ nhưỡng đặc biệt. Các hạt cà phê được hái chín bằng tay rất kì công, sau đó chế biến chuyên sâu và kỹ lưỡng để đảm bảo chất lượng cao, và dĩ nhiên là giá thành cao trên thị trường.
Điều này còn có nghĩa là, ngay từ rất lâu rồi, giới hâm mộ sành sỏi cà phê đã đi tìm và thưởng thức cà phê đặc sản rồi; nhưng họ lại không hề thuộc thế hệ Làn Sóng Cà Phê Thứ Ba.
Như trong bài trước mình có viết, Làn Sóng Thứ Ba tìm cách hướng sự tập trung của khách hàng về lại bản chất hạt cà phê, nhưng nó còn hơn cả việc thưởng thức đơn thuần: nó định hướng tư duy của mọi người về cà phê họ uống hàng ngày.
Đó là quan tâm đến từng bước trong quy trình chế biến, sản xuất cà phê – từ giống hạt cà phê và vùng nguyên liệu trồng, đến phương pháp chế biến cà phê nhân xanh, đến người thợ rang, và đến ly cà phê pha chế điệu nghệ bởi các baristas lành nghề – cũng như tất cả những tiểu tiết liên quan đến từng bước của quy trình. Đối với những người tham gia vào Làn Sóng Thứ Ba, cà phê không chỉ đơn thuần là thức uống chứa caffeine được làm cho đẹp, mà là cách chúng ta nhìn vào cà phê từ vườn đến ly.
Cụ thể hơn, khách hàng của Làn Sóng Thứ Ba bây giờ chú trọng vào việc tìm hiểu cà phê đến từ vườn trồng ở vùng nguyên liệu nào, điều kiện nuôi trồng và chế biến. Quan trọng hơn, họ muốn biết chắc chắn rằng những hạt cà phê họ đang sử dụng được thu mua một cách công bằng, không ép giá người nông dân. Điều này khiến tư duy của Làn Sóng Thứ Ba còn cao hơn cà phê Fair-Trade (Thương Mại Công Bằng) hẳn một bậc.
Không có specialty coffee, có lẽ Làn Sóng Thứ Ba đã không xuất hiện; nhưng nên nhớ rằng specialty coffee đã có mặt từ rất lâu trước khi ý tưởng về Làn Sóng Thứ Ba thành hình.
So Sánh Với Rượu Vang
Để hiểu rõ hơn về cà phê đặc sản cũng như Làn Sóng Thứ Ba, chúng ta có thể nhìn sang ngành rượu vang và lập một bảng so sánh nhỏ.
Ngành rượu vang có tầm ảnh hưởng đáng kể đến làn sóng thứ ba. Đa phần, những người sành rượu vang đều quan tâm và hiểu rõ khái niệm về vườn trồng, những loại nho khác nhau và các mùa nho. Khi chúng ta mua một chai rượu vang, dù là loại rẻ tiền, thì đầy đủ các thông tin trên được thể hiện rõ ràng trên nhãn dán.
Một người sành rượu cũng hiểu rõ rằng có vô vàn yếu tố ảnh hưởng đến sản phẩm đầu cuối, và rằng vụ thu hoạch năm nay với năm sau có thể có mùi vị khác nhau, mặc dù nho được trồng tại cùng một vườn.
Và người thưởng thức rượu vang muốn biết hết tất cả các chi tiết về loại rượu mình uống để đánh giá nó. Tương tự, một người thưởng thức cà phê thuộc Làn Sóng Thứ Ba cũng muốn biết chi tiết tới mức như vậy.
Chẳng hạn như, nếu bạn mua cà phê thông thường ở siêu thị, trên bao bì có thể ghi mỗi chữ cà phê Việt Nam. Nếu có hơn thì cũng chỉ là Robusta hoặc Arabica (nếu bạn mua ở siêu thị cao cấp như Ân Nam, Nam An, etc.). Vậy thôi. Ngoài ra không có thêm thông tin gì nữa hết. Ở Việt Nam mà mua được 100% cà phê nguyên chất, không trộn hương liệu hay độn thêm gì vào là cũng đã là một nỗ lực làm người mua hàng thông minh rồi.
Thông tin căn bản về cà phê nên có trên từng bao bì
Đem so sánh với rượu vang, nếu bạn nhìn thấy một chai rượu vang chỉ ghi mỗi chữ vang Pháp, vang Ý (vang Đà Lạt?) thôi và không có thêm thông tin gì nữa, thì bạn có muốn mua không? Với những người sành rượu vang thì chai rượu như vậy là một nỗi xấu hổ! Giống như một người mê cà phê thuộc Làn Sóng Thứ Ba cũng sẽ cảm thấy không hài lòng với bao bì cà phê có thông tin sơ sài vậy.
Có thể nói, người sành cà phê thuộc Làn Sóng Thứ Hai thường uống cà phê đặc sản và trân trọng hương vị cà phê; còn dân sành cà phê thuộc Làn Sóng Thứ Ba sẽ tích cực đi tìm tất cả các thông tin liên quan đến thứ nước họ đang uống vào bụng và làm sao để có thể tạo ra được hương vị cà phê như vậy.
Nguồn: Tổng hợp và dịch từ các nguồn sau: Luckybelly, fairtrade.org, Coffee Samurai
